Fakty i wyzwania związane z fikcyjnymi fakturami w Polsce

W pierwszym półroczu 2024 roku wykryto ponad 140,5 tys. fikcyjnych faktur na kwotę 4,25 mld zł. Choć ich wykrywalność jest coraz lepsza, to niekoniecznie wiąże się z korzyściami dla finansów państwa.

Dane dotyczące tzw. lewych faktur wykrytych w pierwszej połowie bieżącego roku podało Ministerstwo Finansów. Na pierwszy rzut oka wydaje się, że działania Krajowej Administracji Skarbowej są coraz bardziej skuteczne. W analogicznym okresie 2023 roku ich wykryta ilość to 69,4 tys. Oznacza to roczny wzrost wykrywalności o 102,6%. Sprawa skuteczności organu nie jest jednak tak oczywista.

„Wzrost fikcyjnych faktur jest zastanawiający. Przynajmniej do niedawna istniało przekonanie o rosnącej skuteczności wykrywania oszustw VAT, co działa zniechęcająco na osoby gotowe do takiego procederu. Zwalczanie tego było dla poprzedniej ekipy rządzącej naczelnym hasłem politycznym. Można więc wnioskować, że oszuści uznali, iż szczelność systemu VAT nie jest już priorytetem dla rządu” – ocenia Jerzy Martini, doradca podatkowy z Kancelarii MartiniTAX.

Nadchodzi ważna zmiana dla małych firm. Rząd przyjął projekt ustawy upraszczającej obowiązki VAT

Mały wpływ efektowności na efektywność

Zdaniem części ekspertów większa wykrywalność tego typu oszustw oznacza, że organy podatkowe powróciły do wzmożonych kontroli rozliczeń. Większa aktywność organów podatkowych może być spowodowana chęcią znalezienia przyczyn rosnącej corocznie luki VAT. Nie bez znaczenia jest także fakt, że dysponują one coraz skuteczniejszymi narzędziami monitorującymi.

Niektórzy z ekspertów zwracają jednak uwagę, że zwiększona liczba kontroli wcale nie oznacza wzrostu skuteczności działań. Jej lepszym pomiarem są statystyki dotyczące egzekucji należności i zaległości podatkowych. Większa liczba wykrywanych nieprawidłowości wskazuje raczej na fakt dużego ryzyka ich występowania.

„Ustalenia NIK pokazują wprost, że wykrywanie nieprawidłowości w niewielkim stopniu przyczynia się do zwiększenia wpływów do budżetu. Statystyki ściągalności zaległości podatkowych są kompromitujące, a organizowanie karuzeli podatkowych wciąż wiąże się z niskim ryzykiem poniesienia konsekwencji” – mówi Marek Niczyporuk, radca prawny i doradca podatkowy z kancelarii prawno-podatkowej Ars Aequi.

Zgodnie z przewidywaniami ekspertów, liczba wykrywanych nieprawidłowości będzie rosnąć także w kolejnych miesiącach. Nie będzie się to jednak wiązać ze wzrostem wpływów do budżetu. By go osiągnąć, należałoby skupić się na poprawie egzekucji należności podatkowych.

Cyberataki hamują rozwój handlu detalicznego. Wyzwanie dla sprzedawców

#fikcyjnefaktury #VAT #podatki #skarbówka #kontrole #finansepubliczne #oszustwaVAT